หากจะมีส่วนให้ความรู้ให้ประโยชน์ต่อท่านบ้าง ติชม เสนอแนะ ถามปัญหา ได้ที่ ice@icelectronic.com จะขอบคุณยิ่ง

แผนภาพวงจร(Circuit Diagrams)

หน้าต่อไป: สัญลักษณ์ที่ใช้ในวงจร
ควรดู: แผนภาพบล็อค ด้วย

Examples of circuit symbols แผนภาพวงจรเรานิยมเรียกกันสั้นๆว่า วงจร โดยวงจรจะแสดงให้เห็นว่า อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ต่อด้วยกันอย่างไร อุปกรณ์ แต่ละตัวจะถูกแทนด้วยสัญลักษณ์ ดังตัวอย่างที่แสดงด้านขวา สำหรับสัญลักษณ์ของอุปกรณ์ตัวอื่นๆจะดูได้ที่หน้า สัญลักษณ์ที่ใช้ในวงจร

Example of Circuit Diagram and Stripboard Layout

แผนภาพวงจรและการวางอุปกรณ์(Circuit diagrams and component layouts)

วงจรจะแสดงการต่อที่ชัดเจนที่สุดเท่าที่เป็นไปได้ การเขียนสายต่อทั้งหมดต้องลากด้วยเส้นตรง แต่การวางแบบอุปกรณ์ของจริงค่อนข้างจะแตกต่างจากวงจร ซึ่งอาจจะทำให้เกิดความสับสนสำหรับผู้ที่เพิ่งเริ่มต้น ความลับก็คือให้เพ่งเล็งไปที่การต่อไม่ใช่มุ่งไปที่ตำแหน่งที่แท้จริงของอุปกรณ์

ภาพด้านขวาจะเห็นความแตกต่างระหว่างวงจรและแบบสตริปบอร์ด สำหรับโครงงานวงจรเวลาปรับค่าได้

วงจรมีประโยชน์มากเมื่อเราต้องการรู้และทำความเข้าใจว่าโครงงานที่เราสร้าง-ประกอบทำงานอย่างไรหรือเมื่อต้องทดสอบการทำงาน ซึ่งนี่ก็คือเหตุผลที่ว่า ทำไม่ในคำแนะนำหรือคู่มือ โครงงานจึงต้องมีวงจร รวมทั้งแบบสตริปบอร์ดหรือแบบปริ้นท์มาให้

Good and Bad Circuit Diagrams

การเขียนแผนภาพวงจร(Drawing circuit diagrams)

วิธีการเขียนวงจรไม่ได้ยากเลยแต่ต้องฝึกการขียนให้เรียบร้อยสะอาดตาจนชำนาญ การเขียนวงจรมีความจำเป็นและมีประโยชน์มากสำหรับวิทยาศาสตร์และอิเล็กทรอนิกส์ เพราะอย่างน้อยหากเราออกแบบวงจร ก็แน่นอนว่าต้องเขียนวงจรเอง

เพื่อให้เขียนวงจรได้ดีควรทำตามคำแนะนำดังนี้:

ให้แน่ใจว่าเราใช้ สัญลักษณ์ ของอุปกรณ์แต่ละตัวถูกต้อง
ใช้เส้นตรงเขียนเป็นเส้นต่อวงจร (ควรใช้ไม้บรรทัด)
ใส่จุดกลม () ที่จุดต่อระหว่างสาย
เขียนบอกค่ากำกับที่ตัวอุปกรณ์ เช่น ตัวต้านทาน ตัวเก็บประจุ
ขั้วบวก (+)ของแหล่งจ่ายไฟต้องไว้ข้างบน และขั้วลบ (-) อยู่ข้างล่าง ขั้วลบใส่ค่า 0V (ศูนย์โวลท์)
หากเขียนวงจรสำหรับวิทยาศาสตร์โปรดดูที่การเขียนแผนภาพวงจร'ทางอิเล็กทรอนิกส์'

หากวงจรมีความซับซ้อนมาก:

พยายามจัดวงจรให้สัญญาณไหลจากซ้ายไปขวา ด้านเข้าและการควบคุมต้องอยู่ทางซ้าย ด้านออกอยู่ทางขวา
อาจไม่จำเป็นต้องเขียนสัญลักษณ์ของแหล่งจ่ายไฟ แต่ต้องมีเส้นจ่ายไฟ(และอักษรกำกับ)ที่ด้านบนและล่าง

การใช้คอมพิวเตอร์ช่วย(CAD)

สำหรับนักอิเล็กทรอนิกส์มืออาชีพ ปัจจุบันนิยมใช้คอมพิวเตอร์ช่วยในการเขียนวงจรและออกแบบแผ่นปริ้นท์ โดยโปรแกรมที่ใช้กันมากในบ้านเราก็คือ PROTEL, ORCAD, EAGLE เป็นต้น ซึ่งการใช้คอมพิวเตอร์ช่วยทำให้สามารถเขียนวงจรได้เรียบร้อยสะอาด เป็นมาตรฐาน เก็บเป็นไฟล์ พิมพ์เมื่อไหร่ แก้ไขเมื่อไหร่ก็ได้ และยังสามารถนำไฟล์วงจรไปออกแบบแผ่น ปริ้นท์แบบลากลายเส้นเองอัตโนมัติได้ด้วย แต่สำหรับมือใหม่ควรหัดเขียนด้วยมือก่อน

The same circuit drawn two different ways

การเขียนแผนภาพวงจรทางอิเล็กทรอนิกส์

วงจรสำหรับอิเล็กทรอนิกส์จะเขียนด้านขั้วบวก(+) ของแหล่งจ่ายไฟไว้ข้างบนและด้านขั้วลบ(-)ไว้ข้างล่าง ซึ่งการเขียนแบบนี้จะช่วยให้เข้าใจการทำงานของวงจรได้ง่าย เพราะว่า แรงดันจะลดลงเมื่อเรามองเลื่อนลงมาทางข้างล่างของวงจร

วงจรสำหรับทางวิทยาศาสตร์นิยมเขียนแหล่งจ่ายไฟไว้ด้านบน ซึ่งก็ไม่ผิด แต่วิธีนี้จะไม่ช่วยเสริมความเข้าใจการทำงานของวงจร จึงไม่มีประโยชน์ที่จะเขียนวงจรแบบนี้

ผู้เขียนขอแนะนำให้เขียนวงจรแบบอิเล็กทรอนิกส์แทนการเขียนวงจรแบบทางวิทยาศาสตร์

[หวังว่าครูวิทยาศาสตร์คงไม่ว่าอะไร]

ไฟลบของแหล่งจ่ายไฟปกติมักเรียกว่า 0V (ศูนย์โวลท์).
มีการอธิบายอยู่ที่หน้า แรงดันและกระแส

หน้าต่อไป: สัญลักษณ์ที่ใช้ในวงจร | เรียนอิเล็กทรอนิกส์

ไอซีอีแปลและเรียบเรียง เพื่อเผยแพร่สำหรับคนไทย ผู้ที่มีอิเล็กทรอนิกส์ในหัวใจ ขอขอบคุณ Mr. James Hewes