แนวทางการบัดกรี
(Soldering Guide)

• บัดกรีอย่างไร
• แนะนำการบัดกรีอุปกรณ์
• ตะกั่วบัดกรีคืออะไร?
• การถอดบัดกรี
• ปฐมพยาบาลแผลไหม้

บัดกรีอย่างไร

ข้อพึงระวังเพื่อความปลอดภัยสองสามข้อแรก:

• อย่าสัมผัสองค์ประกอบหรือปลายหัวแร้ง
  มันร้อนมาก(ประมาณ 400°C) จะทำให้รู้สึกแสบร้อน
• ใช้ความระมัดระวังอย่างยิ่งเพื่อหลีกเลี่ยงการสัมผัสส่วนของสายไฟเมนด้วยปลายหัวแร้ง
  หัวแร้งต้องมีที่กันความร้อนเพื่อปกป้องเป็นพิเศษ แผ่นพลาสติกธรรมดาจะละลายทันทีหากโดนปลายหัวแร้งที่ร้อนและมีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดแผลไหม้และไฟฟ้าช็อต
• วางหัวแร้งไว้ที่แท่นวางเสมอเมื่อไม่ได้ใช้งาน
  อย่าวางมันลงบนโต๊ะทำงานแม้สักครู่เดียว
• ทำงานในพื้นที่ ที่มีอากาศถ่ายเทสะดวก
  ควันที่ก่อตัวขึ้นเมื่อหลอมโลหะบัดกรีส่วนใหญ่มาจากฟลักซ์และค่อนข้างระคายเคือง หลีกเลี่ยงการหายใจ โดยให้หันศรีษะไปทางด้านข้าง ไม่ใช่เหนืองาน
• ล้างมือให้สะอาดหลังจากทำการบัดกรี
  โลหะบัดกรีประกอบด้วยตะกั่วซึ่งเป็นโลหะมีพิษ

การเตรียมหัวแร้งบัดกรี:

• วางหัวแร้งในที่ขาตั้งของมันแล้วเสียบปลั๊กไฟฟ้า
  หัวแร้งจะใช้เวลา2-3นาทีเพื่อให้ปลายร้อนถึงอุณหภูมิทำงานคือประมาณ400°C.
• วางฟองน้ำหมาดๆลงในที่ที่ขาตั้ง
  วิธีที่ดีที่สุดก็คือยกฟองน้ำออกจากแท่น ถือไว้ใต้ก๊อกน้ำเย็นสักครู่ แล้วก็บีบไล่น้ำให้ฟองน้ำเปียกชื้นไม่แฉะ
  
• รอสัก2-3นาทีเพื่อให้หัวแร้งร้อน
• เช็ดปลายหัวแร้งบนฟองน้ำที่หมาดๆ
  นี่เป็นการทำความสะอาดปลาย
• ลองละลายตะกั่วบัดกรีเล็กน้อยที่ปลายหัวแร้ง
  สิ่งนี้เรียกว่าทินนิ่ง(tinning)และมันจะช่วยให้ความร้อนไหลจากปลายหัวแร้งไปยังข้อต่อ จำเป็นต้องทำเมื่อเสียบปลั๊กหัวแร้งเท่านั้นและในบางครั้งขณะบัดกรีหากจำเป็นก็เช็ดทำความสะอาดปลายบนฟองน้ำ

ตอนนี้พร้อมที่จะเริ่มทำการบัดกรีแล้ว:

• จับหัวแร้งเหมือนปากกาใกล้กับฐานของด้ามจับ
  จินตนาการว่ากำลังจะเขียนชื่อ จำไว้ว่าอย่าสัมผัสบริเวณไส้หรือส่วนปลายหัวแร้ง
• แตะปลายหัวแร้งตรงตำแหน่งที่จะทำ
  ตรวจสอบให้แน่ใจว่าสัมผ้สทั้งขาอุปกรณ์และลายทองแดงของแผ่นปริ้นท์ ค้างปลายจิ้มไว้สัก2-3วินาทีและ...
• ป้อนตะกั่วเล็กน้อยตรงข้อต่อ
  ตะกั่วควรจะไหลอย่างราบรื่นบนขาและลายปริ้นท์ สร้างรูปร่างภูเขาไฟตะกั่วบนข้อต่อดังแสดงในไดอะแกรม Apply the solder to the joint, not the iron.
• ดึงตะกั่วออกตามด้วยปลายหัวแร้ง โดยให้ข้อต่ออยู่นิ่งๆ
  ปล่อยไว้2-3วินาทีให้ข้อต่อเย็นลง ก่อนที่จะเคลื่อนย้ายแผงวงจร
• ตรวจสอบข้อต่ออย่างใกล้ชิด
  ควรมีลักษณะแวววาวและมีรูปร่างเป็นภูเขาไฟ หากไม่เป็นเช่นนั้นต้องบัดกรีใหม่และใส่ตะกั่วเพิ่มไปอีกเล็กน้อย เวลานี้ต้องแน่ใจว่าทั้งขาอุปกรณ์และลายปริ้นท์ได้รับความร้อนเต็มที่ก่อนที่จะป้อนตะกั่วบัดกรี

 

ปากคีบจรเข้(Crocodile clip)

ใช้แผ่นระบายความร้อน

หน้าบน | บัดกรีอย่างไร | แนะนำการบัดกรีอุปกรณ์ | ตะกั่วบ้ดกรีคืออะไร? | ถอดบัดกรี | ปฐมพยาบาล

แนะนำการบัดกรีอุปกรณ์

1. ติดอุปกรณ์ทั้งหมดลงบนแผ่นกระดาษโดยใช้เทปกาว
2. ระบุแต่ละอุปกรณ์และเขียนชื่อหรือค่าไว้ข้างๆ
3. เพิ่มรหัส (เช่น R1, R2, C1 เป็นต้น) หากจำเป็น
   หลายโครงงานจากหนังสือและนิตยสารใส่ชื่ออุปกรณ์ด้วยรหัส (R1, R2, C1, D1 ฯลฯ) จึงควรใช้รายการชิ้นส่วนของโครงงานเพื่อค้นหารหัสเหล่านี้
4. สามารถอ่านค่าตัวต้านทานได้โดยใช้รหัสสีตัวต้านทานซึ่งอธิบายไว้ในหน้าตัวต้านทาน นอกจากนี้ยังสามารถพิมพ์และสร้างเครื่องคำนวณรหัสสีตัวต้านทาน ด้วยตัวเองเพื่อช่วยความสะดวก
5. ค่าคาปาซิเตอร์อาจหาได้ยากเพราะมีหลายประเภทที่มีระบบชื่อรหัสที่แตกต่างกัน! มีการอธิบายระบบต่างๆ ในหน้า Capacitors

อุปกรณ์บางอย่างต้องการการดูแลเป็นพิเศษเมื่อทำการบัดกรี หลายตัวต้องวางให้ถูกวิธี และบางอันอาจเสียหายได้ง่ายด้วยความร้อนจากการบัดกรี คำเตือนที่เหมาะสมแสดงไว้ในตารางด้านล่าง พร้อมกับคำแนะนำอื่นๆ ซึ่งอาจเป็นประโยชน์เมื่อทำการบัดกรี

สำหรับรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับอุปกรณ์เฉพาะ โปรดดูหน้าอุปกรณ์หรือคลิกที่ชื่ออุปกรณ์ในตาราง

สำหรับโครงงานส่วนใหญ่ จะเป็นการดีที่สุดที่จะวางใส่อุปกรณ์ลงบนบอร์ดตามลำดับที่ระบุด้านล่างนี้

 

	อุปกรณ์	รูปภาพ	คำเตือน
1	ซ๊อคเก็ทไอซี(Chip Holders)		เชื่อมต่อด้านให้ถูกต้องโดยตรวจสอบให้แน่ใจว่ารอยบากอยู่ด้านปลายที่ถูกต้อง และอย่าเพิ่งเสียบไอซีลงไป
2	ตัวต้านทาน(Resistors)		ไม่มีข้อควรระวังเป็นพิเศษสำหรับตัวต้านทาน
3	ตัวเก็บประจุ(capacitors)ค่าน้อยๆ (น้อยกว่า 1µF)		ตัวเก็บประจุเหล่านี้อาจเชื่อมต่อได้ทั้งสองทาง ระวังตัวเก็บประจุแบบโพลีสไตรีนเพราะจะเสียหายได้ง่ายจากความร้อน
4	ตัวเก็บประจุอิเล็คโตรไลติค(Electrolytic capacitors) (1µFและมากกว่า)		เชื่อมต่อด้านให้ถูกต้อง สังเกตเครื่องหมาย + หรือ - ใกล้ขาข้างหนึ่ง
5	ไดโอด(Diodes)		เชื่อมต่อด้านให้ถูกต้อง ระวังเจอร์เมเนียมไดโอด (เช่น OA91) เพราะมันเสียหายได้ง่ายจากความร้อน
6	แอลอีดี(LEDs)		เชื่อมต่อด้านให้ถูกต้อง แผนภาพอาจมีป้ายกำกับว่า a หรือ + สำหรับแอโนด และ k หรือ - สำหรับแคโถด ใช่ มันคือ k จริงๆ ไม่ใช่ c สำหรับแคโถด! แคโถดมีขาสั้นกว่าและอาจมีส่วนแบนเล็กน้อยบนตัว LED แบบกลม
7	ทรานซิสเตอร์(Transistors)		เชื่อมต่อด้านให้ถูกต้อง ทรานซิสเตอร์มี 3 ขา จึงจำเป็นต้องมีการระวังดูแลเป็นพิเศษเพื่อ ให้แน่ใจว่าการเชื่อมต่อถูกต้อง เสียหายได้ง่ายจากความร้อน
8	สายเชื่อมต่อ(Wire Links) (ระหว่างจุดบนแผ่นวงจร)	สายแข็งเดี่ยว	ใช้สายแข็งแกนเดียว ซึ่งเป็นลวดตันเส้นเดียวที่หุ้มด้วยพลาสติก หากไม่มีอันตรายจากการไปแตะสัมผัสกับส่วนอื่นๆ เราสามารถใช้ลวดทองแดงชุบ ซึ่งไม่มีพลาสติกหุ้มและดูคล้ายตะกั่วบัดกรีแต่แข็งกว่า
9	ขั้วต่อแบตเตอรี่(Battery clips) ออด(buzzers)และอุปกรณ์อื่นกับสายของมัน		เชื่อมต่อด้านให้ถูกต้อง
10	สาย(Wires) ต่อไปยังส่วนต่างๆของแผง รวมทั้ง สวิทช์(Switches), รีเลย์(Relays), รีซิสเตอร์ปรับค่าได้(Variable resistors) และลำโพง	สายมาตรฐาน	ควรใช้สายตีเกลียวที่มีความยืดหยุ่นและหุ้มด้วยพลาสติก อย่าใช้สายแข็งแกนเดียวเพราะจะหักได้เมื่องอซ้ำๆ
11	ไอซี(IC)		เชื่อมต่อด้านให้ถูกต้อง เสียบไอซีลงในช่องขาอย่างระมัดระวัง ตรวจสอบให้แน่ใจว่าขาทั้งหมดอยู่ในแนวเดียวกับซ็อกเก็ต จากนั้นใช้นิ้วหัวแม่มือกดลงไปให้แน่น

หน้าบน | บัดกรีอย่างไร | แนะนำการบัดกรีอุปกรณ์ | ตะกั่วบัดกรีคืออะไร? | ถอดบัดกรี | ปฐมพยาบาล

ตะกั่วบัดกรีคืออะไร?

ม้วนตะกั่วบัดกรี

หน้าบน | บัดกรีอย่างไร | แนะนำการบัดกรีอุปกรณ์ |  ตะกั่วบัดกรีคืออะไร?  | ถอดบัดกรี | ปฐมพยาบาล

ถอดบัดกรี(Desoldering)

 

ใช้ปั๊มถอดตะกั่วบัดกรี (ที่ดูดตะกั่ว)

1.  ด้วยปั๊มถอดตะกั่วบัดกรี (ที่ดูดตะกั่ว)

• ตั้งปั๊มโดยกดลูกสูบที่มีสปริงลงจนล็อค
• จิ้มทั้งหัวปั๊มและปลายหัวแร้งบนข้อต่อบัดกรีที่จะถอด
• รอสักครู่เพื่อให้ตะกั่วบัดกรีละลาย
• จากนั้นกดปุ่มบนปั๊มเพื่อปล่อยลูกสูบและดูดตะกั่วบัดกรีที่หลอมละลายเข้าไปในเครื่อง
• ทำซ้ำหากจำเป็นเพื่อเอาโลหะบัดกรีออกให้ได้มากที่สุด
• ปั๊มจะต้องเอาเศษตะกั่วออกเป็นครั้งคราวโดยคลายเกลียวข้อต่อหัวดูดออก

 

ใส้ซับตะกั่ว

2.  ด้วยไส้ซับตะกั่ว(ทองแดงถัก)

• จิ้มปลายไส้ซับตะกั่วและปลายหัวแร้งกับข้อต่อบัดกรีที่จะถอด
• ในขณะที่ตะกั่วบัดกรีละลาย ส่วนใหญ่มันจะไหลออกไปที่ไส้ซับตะกั่ว
• ดึงไส้ซับตะกั่วออกก่อน ตามด้วยปลายหัวแร้ง
• ตัดปลายไส้ซับตะกั่วที่มีตะกั่วเคลือบติดมาทิ้ง

หน้าบน | บัดกรีอย่างไร | แนะนำการบัดกรีอุปกรณ์ | ตะกั่วบัดกรีคืออะไร? | ถอดบัดกรี | ปฐมพยาบาล

ปฐมพยาบาลแผลไหม้

• ทำให้บริเวณที่ได้รับผลกระทบเย็นลงทันทีโดยใช้น้ำเย็นราดเบา ๆ
  แช่แผลไหม้ไว้ในน้ำเย็นอย่างน้อย 5 นาที (แนะนำให้ 15 นาที) หากมีน้ำแข็งพร้อมใช้ก็ช่วยได้เช่นกัน แต่อย่าชะลอการทำให้เย็นลงด้วยน้ำเย็น
• ไม่ทาครีมหรือขี้ผึ้งใดๆ
  แผลไหม้จะหายดีขึ้นหากไม่ใช้พวกนี้ อาจใช้ผ้าแห้งปิด เช่น ผ้าเช็ดหน้าที่สะอาด หากต้องการปกป้องบริเวณนั้นจากสิ่งสกปรก
• ไปพบแพทย์หากแผลไหม้เป็นบริเวณกว้างมาก

• วางหัวแร้งกลับเข้าที่วางทันทีหลังการใช้งาน
• ปล่อยให้ข้อต่อและอุปกรณ์ต่างๆ เย็นลงก่อนที่จะสัมผัส
• อย่าสัมผัสบริเวณไส้หรือปลายหัวแร้งเว้นแต่คุณจะแน่ใจว่ามันเย็น

ข้อมูลเพิ่มเติม

หน้าบน | บัดกรีอย่างไร | แนะนำการบัดกรีอุปกรณ์ |  ตะกั่วบัดกรีคืออะไร?  | ถอดบัดกรี | ปฐมพยาบาล

• หน้าแรกอิเล็กทรอนิกส์เบื้องต้น
• สารบัญ
• ตัวอย่างโครงงาน
• การสร้าง-ประกอบโครงงาน
• วิธีการบัดกรี
• เรียนอิเล็กทรอนิกส์
• อุปกรณ์ อิเล็กทรอนิกส์
• ไอซีวงจรเวลา 555
• สัญลักษณ์ที่ใช้ในวงจร
• คำถามที่ถามบ่อยๆ
• ลิ้งค์อิเล็กทรอนิกส์ที่น่าสนใจ